Ocena użytkowników: 5 / 5

Gwiazdka aktywnaGwiazdka aktywnaGwiazdka aktywnaGwiazdka aktywnaGwiazdka aktywna
 

Klif patentowy to kolokwialne określenie zjawiska gwałtownego spadku przychodów firmy spowodowanego wygaśnięciem jednego lub kilku patentów na jej czołowe produkty. Chociaż sam termin stosuje się do każdego sektora gospodarki, to przyjęło się jego stosowanie głównie w stosunku do przemysłu farmaceutycznego. W momencie wygaśnięcia ochrony patenty przechodzą do domeny publicznej i powstające na ich bazie leki (w formie generyków) są produkowane i sprzedawane (dużo taniej) przez konkurencyjne firmy. W bieżącym roku do domeny publicznej uwolnione zostaną, lub już zostały, patenty na prawdziwe farmaceutyczne hity, co może spowodować miliardowe straty u czołowych światowych producentów leków, takich jak Pfizer (Lipitor: lek obniżający poziom cholesterolu bazujący na atorwastatynie), Eli Lilly (lek antypsychotyczny Zyprexa; substancja czynna olanzapina) i innych. [1]

Oprócz licznie wygasających patentów na leki przynoszące największe zyski, kolejnym zmartwieniem dużych firm farmaceutycznych jest brak wzrostu ilości leków innowacyjnych mimo zwiększania nakładów na badania i rozwój. W ciągu ostatnich 15 lat koszt wytworzenia nowego leku wzrósł prawie czterokrotnie. Do tego dochodzą coraz bardziej restrykcyjne przepisy dotyczące zatwierdzania i dopuszczania leków do obrotu oraz polityka rządów, szczególnie krajów Unii Europejskiej, dążąca do utrzymywania cen leków na stałym, niskim (w porównaniu ze Stanami Zjednoczonymi) poziomie. Szczególnie amerykańskim gigantom, nie pomaga również sytuacja silnej koncentracji branży. [2, 5]

Straty, które odnotują największe firmy farmaceutyczne spowodują przetasowania na liście liderów tego rynku. Coraz lepiej radzą sobie europejskie firmy farmaceutyczne. A jest o co walczyć, gdyż wartość rynku farmaceutycznego konsekwentnie już od wielu lat rośnie, osiągając szacunkową wartość 880mld USD w 2011r. Na zmianach zyskają głównie producenci leków generycznych, rosną również w silę i znaczenie firmy biotechnologiczne.

W Polsce udział w rynku leków generycznych pod względem wartości wynosi około 65%, a pod względem ilościowym jest to ponad 80% wszystkich leków. Prognozy pokazują, że rynek leków generycznych w kraju będzie się nadal rozwijał, nawet mimo negatywnego wpływu ustawy refundacyjnej. Niestety, podobnie jak na świecie, udział w rynku leków innowacyjnych jest niewielki i wynosi w Polsce ok. 25% wartości rynku i będzie się rozwijał wolniej niż rynek leków generycznych. [3]
Wielkie firmy farmaceutyczne starają się przystosować do nowej sytuacji na wiele sposobów. Konieczność zredukowania niezwykle wysokich nakładów na badania i rozwój wymusza na firmach współpracę i dzielenie się kosztami prowadzonych badań, doświadczeniami z prac badawczych i/lub zyskami z przyszłych rynków zbytu. Współpraca, zawieranie sojuszy, licencjonowanie gotowych rozwiązań, pozwala na unikniecie dublowania prac, dzielenie się umiejętnościami i wiedzą, zmniejsza ryzyko finansowe. Koszty na badania i rozwój są również redukowane w przypadku fuzji, gdy firmy łącząc się, łączą też swoje centra badawcze. W chwili obecnej obserwujemy coraz więcej fuzji i przejęć, ale również wzrost dynamiki współpracy z ośrodkami akademickimi. Aby nie utracić udziałów w rynku koncerny prawdopodobnie będą się decydować na przejmowanie producentów leków generycznych. [6, 7]

Sytuacja dotycząca leków innowacyjnych nieznacznie i powoli, lecz zaczyna również zmieniać się w Polsce. W ostatnich latach, szczególnie z powodu polityki kraju i Unii dążącej do wspierania działań innowacyjnych, transferu technologii i budowy gospodarki opartej na wiedzy, obserwujemy wzrost liczby innowacyjnych projektów badawczych. Projekty te angażują zarówno uczelnie jak i firmy farmaceutyczne. Polscy przedsiębiorcy inwestują coraz poważniejsze kwoty w rozwój nowych produktów, substancji będących odpowiedzią na konkretne potrzeby rynku i nie są skierowane wyłącznie na odkrywanie nowych cząsteczek oraz szukanie dla nich zastosowania. Obok szukania nowych substancji, najważniejszymi trendami w badaniach są w chwili obecnej wyszukiwanie nowych postaci leku, stosowane substancje pomocnicze oraz nośniki leku. Ewoluuje również spojrzenie na leczenie jako zintegrowane podejście do leczenia pacjenta, coraz częściej łączące sprzedaż i stosowanie leku z diagnostyką oraz elementami edukacyjnymi. [3, 4, 8]


Podsumowując, szansą na rozwój i osiąganie rosnących dochodów z innowacyjnych leków mogą być w chwili obecnej jedynie działania bazujące na współpracy, dzieleniu się wiedzą o gotowych rozwiązaniach, wspólne projekty badawcze oraz otwartość na licencjonowanie gotowych rozwiązań. Niewątpliwie pomogą w tym coraz liczniejsze wspólne przedsięwzięcia naukowo-badawcze pomiędzy firmami oraz pomiędzy firmami a ośrodkami akademickimi, jednostkami badawczymi i centrami transferu technologii.

Dr Barbara Łania-Pietrzak


Na podstawie:
[1] The 10 Biggest-Selling Drugs That Are About to Lose Their Patent. www.dailyfinance.com
[2] Przemysł farmaceutyczny w dobrej kondycji. www.egospodarka.pl
[3] Rynek farmaceutyczny w Polsce a ustawa refundacyjna. www.egospodarka.pl
[4] O przyszłości polskiej farmacji. www.nazdrowie.pl
[5] Drug Firms Face Billions in Losses in ’11 as Patents End. www.nytimes.com
[6] Firmy farmaceutyczne muszą współdziałać. www.egospodarka.pl
[7] Inwestycje w R&D. www.polishpharma.com
[8] Klif patentowy. www.polishpharma.com

Komentarze obsługiwane przez CComment